Kanada

Mamlakat haqida

Kanada dunyodagi eng yirik davlatlardan biri bo’lib, Rossiyadan keyin ikkinchi o’rinda turadi va Shimoliy Amerika qit’asini egallaydi. Mamlakat tabiati va zamonaviy shahar hayotining simbiozidir: sanoat zonalari Kanadaning janubida joylashgan va cheksiz o’rmonlar, to’lqinli daryolar, Shimoliy Arktika zonasiga etib boradigan ko’plab ko’llar va tog ‘tizmalari joylashgan. Poytaxti — Ottava bilan bir qatorda eng katta megapolislar Monreal, Kalgari, Vinnipeg va Torontodir. Kanada kuchli demokratik an’analarga ega bo’lgan konstitutsiyaviy monarxiya tizimiga ega. Buyuk Britaniya qirolichasi davlat rahbari sifatida tan olingan va general-gubernator tomonidan vakillik ko’rsatilgan. Barcha hokimiyat bosh vazir boshchiligidagi hukumatga berilgan.

Kanada iqlimi juda xilma-xil bo’lib, hududning kengligi va relefning o’ziga xos xususiyatlariga ta’sir qiladi. Ob-havoda haddan tashqari ob-havoning mavjudligi — qishi sovuq va issiq yozi qit’a sifatida tavsiflanadi. Mamlakat bir qator iqlim zonalariga bo’linishi mumkin: shimolda sovuq va Tinch okean sohilida issiq. Sovuq zonaga Kanada Arktik arxipelagi va Labrador yarimorolining shimoliy qismlari va Makkenzi daryosi havzasi kiradi. Bu erdagi tuproq juda qattiq muzlaydi va deyarli 365 kun davomida qor erimaydi. Yoz qisqa, deyarli yog’ingarchilik bo’lmaydi. O’rtacha yillik harorat minus belgisi bilan 5-10 daraja atrofida.

Qutb kengliklaridan qanchalik uzoq bo’lsa, iqlimi yumshoqroq. Kanadaning janubida yoz (20–25 °) issiqroq, qishi esa unchalik qattiq emas. Yog’ingarchilik kattaroq: yiliga 400-500 mm. Buyuk ko’llar va Sent-Lorens daryosi hududida tez-tez qor bo’ronlari bo’lib turadi. Atlantika qirg’oqlarida sovuq davr, aksincha, yumshoqroq, yozi kamroq issiq, tumanlar kam emas. Xuddi shu yoz Tinch okeani sohillarida, qishi esa yumshoq va yomg’irli. Yanvar oyi harorati 0 ° dan pastga tushmaydigan Kanadadagi yagona joy Vankuverga tutash mintaqa bo’lib qolmoqda. Shaharning o’zida yog’ingarchilik ko’p, yiliga 5000 mm. Yukon yerlarining yuqori oqimida Amerika qit’asida eng past harorat kuzatiladi: -60 ° C.

Bir necha yil davomida Kanada BMT komissiyasi tomonidan yashash uchun eng yaxshi mamlakat deb tan olindi. Tanlov sog’liqni saqlash tizimi, ta’lim sifati va undan foydalanish imkoniyati, atrof-muhitning tozaligi, qonun bilan himoyalangan shaxsiy erkinlik va xarajatlar bo’yicha, o’rtacha ish haqining darajasi kabi ko’plab ko’rsatkichlar asosida amalga oshiriladi.

Bu faqat bitta narsani anglatishi mumkin: Kanada — bu yuqori daromadli odamlar yashaydigan, odamlar bir-biriga nisbatan bag’rikeng, hukumat bepul, shu bilan birga yuqori sifatli tibbiy xizmat ko’rsatadigan, bepul o’rta ma’lumot beradigan va ular yaxshi yashaydigan mamlakatdir.

Kanadada turmush darajasi dunyodagi eng yuqori ko’rsatkichlardan biri hisoblanadi. Agar biror kishi ishlashga rozi bo’lsa, unda uning va bolalarining kelajagi Kanadada kafolatlanadi. 1986 yilda Jahon banki har bir kanadalik deyarli millioner ekanligini hisoblab chiqdi. O’rtacha kanadalikning ixtiyorida 960 000 Kanada dollari bor.
Bundan tashqari, Kanada ekologik jihatdan eng toza davlatlardan biri bo’lib, bu esa mamlakatning shubhasiz ustunligidir.

Kanadada oliy ta’lim

BMT ma’lumotlariga ko’ra, Kanadadagi ta’lim eng yuqori sifatli va qulay hisoblanadi. Shuningdek, u nufuzi bo’yicha dunyoda ikkinchi o’rinni egallaydi, bu ko’plab xorijiy talabalarni  ushbu mamlakatda oliy ma’lumot olish imkoniyati bilan ko’proq tanishishga undaydi.

Mamlakatda ta’lim olishning afzalliklari

• Sifatli ta’lim. Texnik va nazariy bazaning yuqori darajasi, shuningdek talabalarning puxta o’ylangan hordiq chiqarishi sizga o’quv jarayoni va talabaning shaxsan o’sishini mukammal uyg’unlashtirishga imkon beradi. Aytgancha, shuni ta’kidlash kerakki, Kanadadagi ta’lim kichik o’quv guruhlaridan iborat bo’lib, unda o’qituvchilar yuqori sifatli va zamonaviy ma’lumotlarni baham ko’radilar.

• Ingliz tilida so’zlashadigan davlatlar orasida ta’limning arzonligi. Kanadada ta’lim olish AQSh yoki Buyuk Britaniyada o’qish bilan solishtirganda o’rtacha 30 foizga arzonroq bo’ladi. Shunday qilib, bu mamlakat obro’li ta’lim olishni istagan, ammo buning uchun ko’p pul to’lashga tayyor bo’lmagan talabalar talabiga javob beradi.

    Yaxshi yashash sharoiti. Kanada — bu hayot darajasi yuqori bo’lgan xavfsiz, osoyishta mamlakat. Mamlakatda turar joy, oziq-ovqat va transport Amerika Qo’shma Shtatlariga qaraganda ancha arzon. Shuni ham ta’kidlash kerakki, dunyoda Kanada hayot darajasi va davomiyligi bo’yicha birinchi o’rinda turadi

• Tez ishga joylashish. Kanada universitetlarining diplomlari dunyo bo’ylab tan olinadi. QS dunyo reytingiga ko’ra bitiruvchilarni ish bilan ta’minlash bo’yicha , Kanadadagi 4 ta oliy ta’lim muassasalari — Makgill universiteti, Vaterlo universiteti, Toronto universiteti va Britaniya Kolumbiya universitetilari top — 50 talikka kiradi . Shu sababli,  talaba o’z mamlakatida ham, Kanadada ham ish topishi mumkin.
•  Yaxshi yashash sharoiti. Kanada — bu hayot darajasi yuqori bo’lgan xavfsiz, osoyishta mamlakat. Mamlakatda turar joy, oziq-ovqat va transport Amerika Qo’shma Shtatlariga qaraganda ancha arzon. Shuni ham ta’kidlash kerakki, dunyoda Kanada hayot darajasi va davomiyligi bo’yicha birinchi o’rinda turadi

Mamlakatda oliy ta’lim tizizmi

Kanadadagi oliy ta’lim tizimi, ko’plab mamlakatlarda bo’lgani kabi, uch bosqichga bo’lingan: bakalavr, magistratura va doktorantura.

Bakalavriyat. Bakalavriyat viloyatga qarab 3-4 yil davom etadi. Majburiy fanlardan tashqari, talabalar o’quv dasturiga bog’liq bo’lmagan qo’shimcha kurslarni tanlash imkoniyatiga ega. Ko’pgina Kanada universitetlari talabalardan Kanada kompaniyasida amaliyot o’tashni (1-2 oy) talab qiladilar. Shuni ta’kidlash kerakki, Kanadadagi talabalar yakuniy imtihonni topshirishmaydi. Kanada universitetida diplom olish uchun ma’lum miqdordagi ta’lim kreditlarini olish kerak.

Magistratura. Magistratura bakalavrdan farqli o’laroq, tor doiradagi mavzularni o’z ichiga oladi. Abiturient magistrlik dasturining ikkita turini tanlashi mumkin: birinchi turi ilmiy faoliyatga, ikkinchisi — ma’lum bir kasbni rivojlantirishga qaratilgan. Magistrlik dasturi, dastur turiga qarab, bir yildan ikki yilgacha davom etadi.

Doktorantura. Kanadadagi fan doktori ilmiy darajasi Rossiya va MDH mamlakatlaridagi doktorlik darajasiga teng. Aspirantlar odatda 1-2 yil o’qishadi. Keyin imtihonlar (qualifying exams yoki omprehensive examination) o’tkaziladi, shundan so’ng talabaga dissertatsiya yozishga 2 yil vaqt beriladi.

Baholash tizimi va ta’limni nazorat qilish

Kanadadagi universitetlarda besh ballli baholash tizimi mavjud: A — eng yuqori ball, F — eng past, C — o’tish bahosi. Ballarni foiz sifatida ham ko’rsatish mumkin (0 dan 100% gacha), bunda 50% dan past natija qoniqarsiz ko’rsatkich hisoblanadi.

Ko’pincha Kanada universitetlarida imtihonlar yozma raviashda o’tkaziladi. Eng keng tarqalgan format bu testlar, shuningdek siz ushbu mavzu bo’yicha insholarni topishingiz mumkin.

Magistratura va aspiranturani tugatgan talabalar   keng qamrovli imtihonni(comprehensive examination) topshirishadi, u ikki qismdan iborat: yozma va og’zaki. Hajmi tufayli imtihon bir necha kunga cho’zilishi mumkin. Har bir qism muvaffaqiyatli / muvaffaqiyatsiz (pass / fail) printsipiga muvofiq baholanadi.

Ta’lim davomida ishlash

Qonuniy jihatdan chet ellik talabaga qo’shimcha pul ishlashga imkon beriladi. Shuni ta’kidlash kerakki, qonunga ko’ra, chet ellik talaba soatiga 8 Kanada dollaridan kam olmaydi, garchi amalda bu ko’rsatkich 12 dan 15 dollargacha. Ta’kidlash joizki, o’quv jarayonining o’zi, albatta, to’lanadigan bir qator amaliy tajribalarni o’z ichiga oladi. Eng muhimi, korxonada ishlaydigan kishi ushbu faoliyatni rezyumesiga kiritishga haqli, ya’ni Kanada universitetidan diplom olganidan so’ng, bitiruvchi qo’shimcha ravishda o’z profilida tajriba orttiradi.

Istiqbollar va ishga joylashish imkoniyatlari

Kanadada. Agar bitiruvchi Kanadada ishlash uchun qolishga qaror qilsa, u o’qishni tugatgandan so’ng avtomatik ravishda mamlakatda 1 yildan 3 yilgacha qolish uchun ruxsat oladi. Ushbu muddatdan keyin, politsiya bilan muammolar bo’lmasa va kengaytirilgan shartnoma mavjud bo’lsa, kishi darhol vaqtincha yashash uchun ruxsat oladi.

AQSH hududida. Kanada diplomi hech qanday tarzda Amerika diplomidan kam emas va ikki mamlakatning oliy ta’lim tizimlari juda o’xshashdir. Shuning uchun, agar bitiruvchi xohlasa AQShda ish topishga harakat qilishi mumkin.

O’zbekistonda va MDH mamlakatlarida. Kanada universitetining diplomi O’zbekiston va MDH mamlakatlarida juda qadrlanadi. Bu nafaqat ingliz tilini mukammal bilishining isbotidir, balki o’z sohasidagi ilg’or bilimlar ko’rsatkichidir.

Akademik martaba. Kanada universitetlari chet ellik o’qituvchilar va tadqiqotchilar uchun doimo ochiqdir. Bugungi kunda Kanada hukumati mamlakatga iqtidorli odamlarni jalb qilishni maqsad qilgan immigratsion siyosatini ham davom ettirmoqda. Shu sababli, muvaffaqiyatli bitiruvchi talaba mamlakatda tadqiqotchi bo’lib qolish uchun barcha imkoniyatlarga ega.

Kanadada yashash narxi, oyiga /USD

Kanadada yashash imkoniyatlari, oyiga /USD