Ispaniya
Mamlakat haqida
Ispaniya — bu nafaqat taniqli boy madaniyatga boy bo’lgan, balki bugungi kunda butun Yevropada va dunyoning ko’plab mamlakatlarida qadrlanadigan yaxshi ta’lim tizizmiga ega davlatdir.
Ispan tili — xitoy tilidan keyin ikkinchi eng keng tarqalgan til. Bu tilda yer yuzining 450 milliondan ortiq aholisi so’zlashadi va 21 mamlakatning davlat tili, ko’plab davlatlararo bitimlarning rasmiy tili hisoblanadi.
Ispaniya — emotsional xilma-xillik mamlakati. Bir tomondan, flamenkoning yorqinligi va buqa janglarining impulsivligi, boshqa tomondan — siesta xotirjamligi va katoliklikning jiddiyligi Ispaniya hayotning to’liqligini aks ettiradi. Ehtimol, mamlakat atmosferasini his qilgan holda, dunyoning turli burchaklaridan kelgan yoshlar nafaqat ta’til paytida nafis dengiz bo’yida dam olishga, balki Ispaniyada ham ta’lim olishga intiladilar. Ular asosan mamlakatga geografiya, tarix, fizika, matematika va falsafani o’rganish uchun boradilar. Bu ajablanarli emas, chunki buyuk ispan sayohatchilari va kashfiyotchilari tomonidan ushbu fanlar o’rganilgan.Dali, Pikasso, Velazkes va Goya singari ko’plab buyuk ijodkorlar bilan dunyoni tanishtirgan san’at sohasidagi umumiy e’tirof etilgan ta’lim alohida yo’nalish hisoblanadi.
Mamlakatning barcha o’quv muassasalarida o’qitiladigan ispan tili bugungi kunda talab bo’yicha dunyoda eng mashhur ingliz tilidan keyin ikkinchi o’rinda turadi. Lotin Amerikasi iqtisodiyotining faol rivojlanishi ispan tilini yaxshi biladigan mutaxassislarning ko’payishini talab qiladi. Ispaniyada ta’limni boshqa tillarda topish mumkin, ammo buning uchun ikki tillik ta’lim tizimi mavjud bo’lgan yopiq maktablarga borish kerak, va o’qituvchilar uchun har ikki tilda erkin so’zlashish majburiydir.
Ispaniyada oliy ta’lim
Mamlakatning oliy ta’lim tizimi 13-asrda paydo bo’lgan. O’sha paytdagi dunyodagi eng yaxshi to’rt universitetdan biri bo’lgan Salamanka universiteti 1218 yilda qurilgan. Keyinchalik Barselona va Granadada nufuzli universitetlar paydo bo’ldi. Bugun Madrid, Sevilya va Valensiya universitetlari eng kuchlilar qatoriga qo’shildi. Ispaniyada qonun bo’yicha faqat universitetlarda oliy ta’limga ega bo’lish mumkin. Bugungi kunda mamlakatda 48 ta universitet mavjud bo’lib, ularning aksariyati davlatga tegishli bo’lib, atigi 7 ta universitet xususiy va cherkov homiyligida.
Universitet tizimidagi turli mutaxassisliklar va ta’lim darajalari uchun o’qitishning bir necha turlari mavjud: universitet maktablari, fakultetlar, oliy texnik maktablar va yuqori muhandislik maktablari. Shunday qilib, universitet maktablari ta’limning birinchi bosqichiga (bakalavr darajasiga teng) ega bo’lgan kasb ta’limi olishni istagan talabalar uchun mos keladi. Birinchi bosqich uchun mashg’ulot muddati — 3 yil. Maktablar orasida savdo maktablari ispan va ingliz tillarida MBA va tasviriy san’at maktablariga ega bo’lishadi. Oliy texnik maktablar Ispaniyada texnik fanlar bo’yicha to’liq o’qishni istagan abituriyentlar uchun mos keladi.Texnik fanlarni yoqtirmaydiganlar uchun — universitet fakultetlari. Professional muhandislar, texnologlar va arxitektorlar tayyorlash uchun universitetlarda, oliy muhandislik maktablari alohida ajratilgan. Ular talabgorlarning maxsus tanlovi, yanada murakkab va talabchan dastur bilan ajralib turadi. Ispaniyada to’liq oliy ma’lumotni 6-7 yil muddat davomida olinadi.
Ushbu mamlakatda ta’lim turli xil ijodiy tanlovlar bilan mashhur fakultativ kurslar : raqs kurslari (Ispaniyani flamenko va salsa holda tasavvur etib bo’lmaydi!), Rasm, ashula, arxitektura va haykaltaroshlik iboratdir Ispaniyada ta’limning yana bir shubhasiz afzalligi — bu mahalliy aholining do’stona munosabati va samimiyligi.
Ispaniyada hayot
Ispaniyaliklarning hayot ritmi juda qiziq va biz o’rgangan ritmdan farq qiladi. Masalan, Ispaniyada ikkinchi nonushta mavjud, u ertalab 10 dan 11 gacha bo’lib, yarim soat davom etadi. Ispaniyada ispan siestasi kabi bir hodisa ham mavjud. Kunduzi soat ikkidan boshlanadi va kechqurun to’rtdan beshgacha davom etadi. Bu vaqtda barcha xususiy (kichik) do’konlar yopilib, ofis xodimlari tushlik uchun uylariga tarqalishadi.
Tungi hayot — bu birinchi qarashdan chet elliklarni quvontiradigan narsa. Kechqurun soat o’ndan keyin quyosh endi qizib ketmaydi, harorat pasayib, tungi hayot boshlanadi. Bundan tashqari, jinoyatchilik darajasi shu darajada pastki, 14-15 yoshli bolalarni kechqurun ko’chada tinchgina yurishlarini ko’rish qiyin bo’lmaydi. Ispaniyaliklar kechki soat o’nlarda ovqatlanishadi, restoranlarda esa kechki ovqat soat o’n ikkigacha davom etadi. Tadqiqotlarga ko’ra, Ispaniyada har ming aholiga ettita restoran, bar va kafe to’g’ri keladi.
Ispaniya ta’lim tizimi umum tan olingan Yevropa standartlarlaiga javob beradigan Bolon tizimiga asoslanadi:
Jamg’arma har yili maktab bitiruvchilarini o’qitish uchun mo’ljallangan dasturdir. Ularni universitetlarga yoki magistratura talabalariga qabul qilish uchun tayyorlaydi. Grado bakalavri: Bu to’liq oliy ma’lumot. Ushbu tizimga ko’ra siz ko’plab sohalarni (tibbiyot, arxitektura, biznes, texnik sohalar va boshqalar) o’rganishingiz mumkin. Magistrantdan oldin: ushbu dastur magistr dasturiga kirishni rejalashtirganlar uchun mo’ljallangan. Doktorantura: o’qitish bir yil davom etadi. Doktorlik dissertatsiyasini himoya qilish maqsadida ilmiy-tadqiqot ishlarini olib borishni rejalashtirganlar uchun mo’ljallangan.
- Foundation – maktab bitiruvchilarini o’qitish uchun mo’ljallangan bir yillil dasturdir. Ularni universitetlarga yoki magistratura dasturiga qabul qilish uchun tayyorlaydi.
- Grado-бакалавриат: Bu to’liq oliy ma’lumot. Ushbu tizimga ko’ra talabalar ko’plab sohalarda (tibbiyot, arxitektura, biznes, texnik sohalar va boshqalar) ta’lim olishlari mumkin.
- Pre-master: ushbu dastur magistratura dasturiga kirishni rejalashtirganlar uchun mo’ljallangan.
- Докторантура: ta’lim bir yil davom etadi. Doktorlik dissertatsiyasini himoya qilish maqsadida ilmiy-tadqiqot ishlarini olib borishni rejalashtirganlar uchun mo’ljallangan.
Ispaniyada siz ham ispan, ham ingliz tilini o’rganishingiz mumkin. Maktablar Malaga, Madrid, Valensiya va Barselona kabi kurortlarda joylashgan. Bu erda siz standart yoki intensiv kurslarni o’tishingiz mumkin. DELE imtihoni bu ispan tilini chet tili sifatida bilish imtihoni. Bu Servantes instituti va Ispaniya Ta’lim vazirligi tomonidan tan olingan yagona imtihon. Tugatgandan so’ng berilgan diplomlar chet elliklar ispan tilida gaplashadigan darajadan dalolat beradi — Inicial, Basico, Superior. Imtihon markazlari nafaqat Ispaniyada, balki dunyoning 48 mamlakatida (147 shaharda) joylashgan.
DBE imtihoni Ispaniya Universitetida ta’limni davom ettirish uchun talab qilinadi (ta’limni universitetga ko’chirish bundan mustasno). DELE imtihonlari ispan tilini yaxshi bilishini tasdiqlaydi. Imtihonlar: May va Noyabr oylarida topshiriladi.
Ta’lim olish va yashash narxlari
Davlat universitetida o’qish yiliga 700-1000 AQSh dollarini, xususiy ta’lim yurtlarida — yiliga 3000 AQSh dollaridan 10000 AQSh dollarigacha farqlanadi. Magistraturaning narxi yiliga 1000 AQSh dollaridan dan 7000 AQSh dollarigacha. Davlat universitetida ta’lim narxi , qoida tariqasida, o’z ichiga darslar, universitet kutubxonasidan foydalanish (siz kutubxona kartasini bepul olasiz), kompyuterlar (odatda butun kampusda, bepul, simsiz, universitet tarmog’i) juda yaxshi tezlikda ishlaydi. +/- 10 mbit), til laboratoriyalari, laboratoriyalar, darsliklar va kitoblarni oladi. Ba’zi fakultetlarda o’quvchilarga o’qish yoki o’rganish jarayonini tezlashtirish uchun planshetlar talabalarga beriladi.Qo’shimcha tarzda,talabalar lug’atlar va agar kerak bo’lsa, ispan tilida qo’shimcha darslar uchun to’lov kerak bo’ladi. Guruh darslari odatda individual mashg’ulotlarga qaraganda arzonroq. Shaxsiy darsning bir soat narxi taxminan 17-20 AQSh dollari + yashash xarajatlari (kuniga $ 15), transport, kiyim-kechak, oziq-ovqat. Ispaniyada oziq-ovqat arzon va sifatli. 7-12 dollar evaziga har qanday o’rtacha restoranda ovqatlanishingiz mumkin. Turar joy (ijaraga olingan kvartira): Madrid, Barselonada — oyiga 350-400 dollar, Salamanka-Avilada — oyiga 200-300 dollar.